NBP – co warto wiedzieć o Narodowym Banku Polskim?

Narodowy Bank Polski (NBP) jest jedną z ważniejszych instytucji w Polsce, to właśnie dzięki niemu ceny są na stabilny poziomie. NBP wspiera także politykę gospodarczą rządu. Przeczytaj, dlaczego Narodowy Bank Polski jest taki ważny, za co odpowiada i co od niego zależy.

• Jaką instytucją jest Narodowy Bank Polski?
• Jakie zadania i funkcje ma Narodowy Bank Polski?
• Jak wygląda działalność emisyjna Narodowego Banku Polski?
• Jakie są władze i organy Narodowego Banku Polski?

Jaką instytucją jest Narodowy Bank Polski?

Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast jego działalność jest uregulowana konstytucyjnie (Art. 227 Konstytucji RP z 1997 roku). NBP ma wyłączne prawo do emisji pieniądza oraz ustalania i realizacji polityki monetarnej. NBP odpowiada także za wartość polskiego pieniądza i utrzymanie stabilnych cen w gospodarce. Oprócz tego NBP wspiera politykę gospodarczą rządu w zakresie nie ograniczającym podstawowego celu banku. Celem NBP jest także ustabilizowanie inflacji na poziomie 2,5% z akceptowanym przedziałem wahań.

Jakie zadania i funkcje ma Narodowy Bank Polski?

Narodowy Bank Polski jest bankiem emisyjnym – ma wyłączne prawo emitowania pieniędzy. To on określa moment i wielkość emisji wprowadzonych pieniędzy do obiegu. W NBP banki komercyjne posiadają swoje rachunki, a kiedy ich zasoby pieniężne są zbyt małe NBP udziela im kredytu lombardowego, przyjmując od nich depozyt, w tym rezerwy obowiązkowe. NBP ma możliwość, w razie potrzeby, wpływania na kurs złotego i co za tym idzie jego wartość w stosunku do innych walut. Co ważne, mimo że NBP może pełnić rolę agenta finansowego rządu i organizować obrót skarbowymi papierami państwa to nie odpowiada za zobowiązania Skarbu Państwa. NBP nie może także finansować deficytu budżetowego.

Jak wygląda działalność emisyjna Narodowego Banku Polski?

Zgodnie z ustawą, NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. NBP dba także o stopy procentowe czyli utrzymanie określonej wartości pieniądza. Wprowadzenie nowego znaku pieniężnego odbywa się tylko na podstawie zarządzenia Prezesa NBP. Wtedy ogłaszane jest to w Monitorze Polskim. Warto wspomnieć, że w 2014 roku do obiegu zostały wprowadzone banknoty z serii „Władcy polscy” o nominałach 10, 20, 50 i 100zł.

Przewiduje się, że w lutym 2019 roku pojawi się lepiej zabezpieczony banknot 200zł. Do zadań NBP należy także wycofywanie z obiegu niektórych znaków pieniężnych jak też zatrzymywanie fałszywych banknotów. NBP w celu upamiętnienia ważnych wydarzeń Rzeczypospolitej Polskiej wydaje także monety kolekcjonerskie (pierwsza została wyemitowana w 1996 roku i miała wizerunek Mieszka I, a także jego żony Dąbrówki. Z kolei pierwszy banknot o nominale 50zł miał wizerunek Jana Pawła II).

Jakie są władze i organy Narodowego Banku Polski?

Wśród organów NBP warto wymienić Prezesa NBP, Zarząd NBP, Radę Polityki Pieniężnej. Prezes NBP powoływany jest na 6 lat przez Sejm na wniosek prezydenta RP. Prezes NBP stoi na czele Zarządu NBP oraz Rady Polityki Pieniężnej. Warto wiedzieć, że ta sama osoba nie może pełnić tego urzędu dłużej jak tylko przez dwie kadencje. Prezes NBP reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych, finansowych, a także wydaje zarządzenia podlegające ogłaszaniu oraz podejmowaniu decyzji administracyjnych. To od NBP zależy kiedy można użyć pieczęci z godłem państwowym.

W skład Zarządu NBP wchodzi Prezes oraz 6-8 członków (2 wiceprezesów). Tak jak prezes, są oni powoływani na okres do 6 lat. Zarząd realizuje uchwały Rady oraz podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP. W zakres obowiązków Zarządu NBP wchodzi ustalanie planu finansowego działania NBP, monitorowanie operacji otwartego rynku, wykonywanie zadań z zakresu polityki kursowej, sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP.

Rada Polityki Pieniężnej jest natomiast organem, który odpowiada za ustalenie polityki monetarnej państwa. W jej skład wchodzi Prezes NBP oraz 9 członków powołanych do pełnienia tego urzędu przez Sejm, Senat oraz Prezydenta RP.

.