Inflacja to termin, który często słyszymy, szczególnie w kontekście wzrostu cen i spadku wartości pieniądza. Bo tym właśnie jest inflacja, choć jest to zjawisko znacznie bardziej skomplikowane i o szerszym podłożu. Dobrze jest wiedzieć czym jest, jak również kiedy pojawiało się ono w historii.
- Czym jest inflacja?
- Jakie są przyczyny inflacji?
- Jakie są skutki inflacji?
- Jakie rodzaje inflacji wyróżniamy?
- Największe inflacje w historii
Czym jest inflacja?
Słowo inflacja pochodzi z łacińskiego inflatio oznaczającego nadęcie. Jest to zjawisko wiążące się ze wzrostem cen w gospodarce przy jednoczesnym spadku siły nabywczej (wartości) pieniądza. Zarówno przyczyn doprowadzających do wzrostu inflacji, jak i samych skutków jakie ze sobą niesie jest wiele. Warto też wiedzieć, że inflacja to pojęcie dosyć szeroko i można przy tym wyróżnić kilka jej typów w zależności od tempa i kierunku wzrostu.
Jakie są przyczyny inflacji?
Przyczyn skutkujących wzrostem inflacji, którą pociąga wzrost cen w gospodarce może być wiele. Jednym z często wymienianych jest niespodziewany wzrost cen produkcji, materiałów i dóbr. Może mieć to związek między innymi ze wzrostem ropy naftowej czy nagłą suszą, która pociąga za sobą mniejszą ilość produktów na rynku i większą cenę zarówno ich produkcji jak i transportu.
Inną często wymienianą przyczyną jest jest zwiększenie podaży pieniądza, inaczej mówiąc zwiększenie emitowanych przez bank pieniędzy. Wpływa to na zwiększenie apetytu konsumpcyjnego, prowadząc do wzrostu cen na rynku.
Problemem może być także niezrównoważony budżet państwa czy też przeinwestowanie gospodarki. Chodzi o to, że państwo wydaje więcej pieniędzy niż ich otrzymuje, a nadmierne inwestowanie nie sprzyja rozwojowi. Inflacja może być też importowana, czyli ceny produktów importowanych przez inny kraj wzrastają, rosną ceny produkcji, w tym ceny samych produktów.
Jakie są skutki inflacji?
Wzrost inflacji skutkuje przede wszystkim wzrostem cen towarów i usług na rynku, ale nie tylko. Spadek zaufania do pieniądza może doprowadzić do tego, że nie będzie dochodziło do zawierania transakcji pieniężnych właśnie w obawie przed utratą jego wartości, co rzecz jasna w krótkim czasie rzeczywiście do tego doprowadza. Dodatkowo inflacja osłabia aktywność gospodarczą, ponieważ firmy i przedsiębiorstwa obawiają się inwestycji ze względu na galopujące ceny i niepewność pieniądza.
Sprawia również, że nasze oszczędności spadają, bowiem trzymając pieniądze na koncie oszczędnościowym czy lokacie, są one realnie mniej warte, ponieważ można za nie nabyć mniej dóbr. Ceny towarów są niepewne, ponieważ z powodu wzrostu inflacji konieczne są częste zmiany cenników. Innym skutkiem może być rozwój gospodarki dóbr trwałych – wiąże się to z tym, że konsument bojąc się utraty wartości pieniędzy kupuje za nie dobra, które tej wartości nie tracą. Realnie, wzrost inflacji, doprowadza także do wzrostu opodatkowania.
Jakie rodzaje inflacji wyróżniamy?
Inflacja to nie jedno zjawisko, ale wiele różnych zjawisk. W dodatku, może ona występować w różnych formach w zależności od różnych czynników na nie wpływających. Rodzajów inflacji jest wiele i można je podzielić pod względem kilku kryteriów: tempa wzrostu (defilacja, pełzająca, krocząca, galopująca, hiperinflacja), przyczyny (wewnętrzna, importowana, endogeniczna, egzogeniczna, popytowa, kosztowa, pieniężna, budżetowa, kredytowa i płacowa).
To jak się przejawia inflacja i jakie ma skutki także posiada swoje odrębne określenia: otwarta, tłumiona, jawna i ukryta. Poprzez stosunki gospodarcze panujące w kraju można wyróżnić inflację cywilizowaną i barbarzyńską, a patrząc na zależności makroekonomiczne, wyróżniamy: stratoinflację, stagflację i slumpflację. Patrząc przez kryterium czasu inflacja może być sekularna lub okresowa.
Największe inflacje w historii
Wzrost inflacji na świecie nie jest niczym nadzwyczajnym, a zarówno w historii Polski, jak i historii innych krajów, można znaleźć okresy gigantycznych inflacji cen, zwanych hiperinflacjami. W naszym kraju doszło do tego dwukrotnie, zaraz po pierwszej wojnie światowej w latach 20. XX wieku, a także na przełomie lat 80/90. W obu przypadkach doszło do załamania gospodarki i braków w budżecie państwa, które łatało się emitowaniem coraz większej ilości pieniędzy przez państwo. Inflacja wówczas sięgała prawie 600%.
Z podobnym problemem borykały się też inne kraje jak Niemcy, Węgry, Rosja. Współcześnie także mamy do czynienia z wysoką inflacją w wielu krajach świata. Chociażby jeszcze w 2017 roku na Ukrainie inflacja wynosiła prawie 14% (obecnie jest to około 10%), z kolei głośno było także o Wenezueli, gdzie inflacja osiągnęła ponad 250% (obecnie jest to już blisko 1,7 miliona procent!), a ludzie robili z pieniędzy nawet torebki.
Niestety tak ogromna inflacja ma katastrofalne skutki dla gospodarki i społeczeństwa, dlatego niezwykle istotne jest zachowanie jak najniższego poziomu inflacji.
