Pojęcie koncern pewnie zna większość z nas, choć może niekoniecznie do końca zdaje sobie sprawę z tego, czym właściwie jest ta forma prawna dla przedsiębiorstwa. Z określeniem „kartel finansowy” rzadziej się spotykamy i zazwyczaj niesie ono dla nas negatywną konotację. Co to oznacza? Co warto o nich wiedzieć?
- Co to jest koncern?
- Jakie są rodzaje koncernów?
- Czym jest kartel finansowy?
- Jak kartel finansowy ma się do prawa?
Co to jest koncern?
Koncern to nic innego, jak szczególny rodzaj organizacji, skupiający przedsiębiorstwa posiadające odmienne osobowości prawne, ale należące do jednego właściciela. Najczęściej koncern powstaje w momencie, gdy dochodzi do fuzji przedsiębiorstw, przez skoncentrowanie większości kapitału, akcji i udziałów przez jedną dominującą firmę. W takiej formie, posiadają one jeden wspólny zarząd i jednocześnie odrębne osobowości prawne. Innymi słowy, mamy tutaj do czynienia z jednym dominującym przedsiębiorstwem, któremu podlegają inne przedsiębiorstwa i są pod jego kierownictwem. Najczęściej celem koncernów jest ograniczenie konkurencji, przy jednoczesnym zwiększeniu zysków, umocnieniu swojej pozycji finansowej i rynkowej oraz posiadanie wpływów na decyzje gospodarcze danego państwa. Koncerny tworzone są na podstawie umów koncernowych.
Jakie są rodzaje koncernów?
Koncerny można podzielić na kilka typów, które określane są na podstawie rodzajów powiązań między przedsiębiorstwami, jak również tego, jak ustanowione jest kierownictwo. W ten sposób możemy wyróżnić koncerny podporządkowujące, które ma dominującą pozycję i sprawuje kontrolę nad pozostałymi firmami i koncern równorzędny, gdzie każde z przedsiębiorstw zachowuje równorzędną pozycję, względem pozostałych, a organ kierujący powoływany jest na mocy porozumienia.
Ponieważ koncerny to zbiór różnych przedsiębiorstw, można też wyróżnić dwa typy określające powiązania między nimi. Mamy tutaj do czynienia z koncernem pionowym, gdzie poszczególne przedsiębiorstwa łączą się między sobą pod względem technologicznym na kolejnych etapach produkcji oraz koncern poziomy, którzy zrzesza przedsiębiorstwa z jednej branży rynkowej.
Czym jest kartel finansowy?
Kartel finansowy to nic innego jak umowa, a mówiąc konkretniej zmowa pomiędzy państwami lub przedsiębiorstwami, mającymi wpływ na gospodarkę, w celu regulacji cen, jak również podaży oraz popytu. Jest to porozumienie, które zawierane jest pomiędzy co najmniej dwoma konkurentami, a ich głównym zadaniem jest koordynowanie i kontrolowanie rynku i tego, co się na nim dzieje. Strony umawiają się między sobą, ustalając ceny i inne wytyczne, co ma im zapewnić monopol na rynku i zminimalizowanie konkurencji. Niesie to duże korzyści dla przedsiębiorstw, ale na dłuższą metę może grozić wojną cenową i rozpadem kartelu.
Jak kartel finansowy ma się do prawa?
Tworzenie karteli w większości krajów jest zakazana prawnie, a takie praktyki traktowane są jako antykonkurencyjne. Traktowane są jako wróg numer jeden dla wolnego rynku. W Polsce, walkę przeciw kartelom ustanawia ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, a jej celem jest eliminowanie praktyk monopolistycznych. Z kolei na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, kartel został uznany za organizację nielegalną i podlegającą karze. Podobnie wygląda to w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmowy pomiędzy producentami mogą być traktowane jako przestępstwa kryminalne. Nie znaczy to jednak, że karteli na świecie nie ma. Jednym z bardziej znanych międzynarodowych karteli jest OPEC, który kontroluje rynek ropy naftowej na świecie.
