Nie wiesz czym jest czek? Widzisz go w amerykańskich serialach i filmach, ale nie jest Ci znany? Zastanawiasz się, jakie dokument musi spełniać kryteria, aby można było go nim nazwać? Gdzie można realizować czeki?
Co to jest czek?
Zanim odpowiemy sobie na pytanie o to, gdzie można zrealizować czek, spróbujemy wyjaśnić, czym on w ogóle jest. Najprościej powiedzieć, że to jedna z form płatności bezgotówkowych. Tresant, a więc wystawca czeku, w formie pisemnej występuje do banku, czyli tresata o wypłacenie określonej kwoty remitentowi. Placówka finansowa w tym celu pobiera pieniądze z konta osobistego osoby wystawiającej czek. Jeśli nie ma na nim wystarczających środków, nie ma obowiązku realizacji polecenia wypłaty. Remitentem może być tak osoba fizyczna, jak i prawna.
Okazuje się, że jest to ściśle przez prawo określony dokument. Musi mieć formę przewidzianą przez międzynarodową konwencję, którą podpisano w Genewie (1931 r.), a później ratyfikowaną przez Prawo czekowe z dnia 28 kwietnia 1936 roku. Jaka musi ona być? Zgodnie z prawem czekowym dokument musi posiadać:
- oznaczenie „czek” w języku, w jakim został sporządzony;
- bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej sumy pieniędzy;
- nazwę trasata;
- datę i miejsce wystawienia czeku;
- miejsce realizacji;
- podpis trasanta.
Rodzaje czeków
Czeki, mimo iż służą temu samemu, mogą mieć kilka rodzajów. Podzielić je można z uwagi na określenie reminenta. Wówczas podzielić czeki można na:
- imienne, czyli takie na których znajdują się imię i nazwisko (nazwę firmy) remitenta. W takiej sytuacji bank ma obowiązek wylegitymować osobę, na której rzecz wystawiono czek. Warto wiedzieć, że prawa z czeku mogą być przeniesione przez indos, czyli oświadczenie woli zbywającego o przeniesieniu własności. Wówczas pierwszy właściciel to indosant, a osoba, na której rzecz jest przekazywany czek – indosatariusz. Indos musi się znajdować na grzbiecie lub na przedłużku dokumentu;
- na okaziciela to takie, w wypadku których bank jest zwolniony ze sprawdzania, czy osoba, która okazuje czek, jest jego prawnym właścicielem. Oczywiście musi zostać wylegitymowana, by było wiadomo, kto pobrał pieniądze z konta tresanta.
Czeki można również podzielić z uwagi na sposób, w jaki mają być zaspokojone potrzeby remitenta. Jest ich wiele, ale omówić warto:
- czek gotówkowy – tutaj rachunek wystawcy jest obciążany kwotą, na jaką został wypisany czek, remitent otrzymuje gotówkę;
- czek rozrachunkowy – w takim wypadku konto jest obciążane, jak poprzednio, jednak środki są przekierowywane na rachunek remitenta. Taki dokument nosi wówczas dopisek: „do rozrachunku” lub „przelać na rachunek”;
- czek podróżniczy – zabezpieczenie na czas podroży. Najczęściej w określonych nominałach. Są świetnym zabezpieczeniem w podróży. Nie są tak kuszące dla złodziei, jak gotówka. Bez trudu da się je zamienić w bankach na gotówkę, a można nimi płacić też za granicą, np. za hotel;
- czek postdatowany – zawiera datę wystawienia późniejszą niż faktyczna;
- czek antydatowany – ma datę wystawienia wcześniejszą niż rzeczywista.
Gdzie zrealizować czek?
Czek oczywiście najłatwiej i najbezpieczniej zrealizować w banku. Można to zrobić na dwa sposoby – w formie inkasa lub skupu. W Polsce najczęściej spotkać można się z tą pierwszą. Skup oznacza polecenie wypłaty od ręki, a to budzi duże wątpliwości. Jeśli kasjer wyda środki bez upewnienia się, czy mają pokrycie na koncie tresanta, musi sam je zwracać. Właśnie dlatego banki wolą opcję inkasa. Niestety to wiąże się z długą procedurą. Zdarza się, że trwa nawet 3 miesiące. Co więcej, często banki wymagają posiadania w nich konta, a także pobierają prowizję.
