Wierzyciel i dłużnik – kim są, jakie mają prawa i obowiązki?

Podczas egzekucji długu obie strony, czyli dłużnik i wierzyciel, mają swoje prawa i obowiązki. Z jakich zatem obowiązków trzeba się wywiązać? I co gwarantuje nam prawo?

• Kim jest wierzyciel?
• Kim jest dłużnik?
• Jakie prawa i obowiązki ma wierzyciel?
• Jakie obowiązki i prawa ma dłużnik?

Kim jest wierzyciel?

Wierzyciel to podmiot, któremu dłużnik jest winny pieniądze. Może być osobą prywatną lub prawną, ale w charakterze wierzyciela może też występować instytucja, na przykład bank lub firma pożyczkowa.

Kim jest dłużnik?

Dłużnik to osoba fizyczna lub prawna, która jest zobowiązana wobec innej do spłaty środków pieniężnych lub rzeczowych. Powstały dług musi wynikać z obowiązujących między nimi stosunków prawnych. Krajowy Rejestr Dłużników to lista dłużników, na której możemy się znaleźć, jeśli nie będziemy w terminie spłacać swoich finansowych zobowiązań.

Jakie prawa i obowiązki ma wierzyciel?

Najistotniejszym z praw przysługujących wierzycielowi jest prawo do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Celem tego postępowania jest wyegzekwowanie tego, co się wierzycielowi należy, a więc przymuszenie dłużnika, by spłacił zadłużenie.

Jeżeli sąd uzna racje wierzyciela, wyda wyrok i nada mu klauzulę wykonalności, będzie to podstawa do wszczęcia egzekucji komorniczej. I tu jest odpowiedni moment, by wspomnieć o innym przysługującym wierzycielowi prawie, mianowicie to wierzyciel najczęściej może wybrać komornika. Prawo to ma on wtedy, gdy egzekucja jest prowadzona na terenie Polski. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wyegzekwowanie długu jest związane z nieruchomościami.

Żeby zrobić użytek ze swoich praw, wierzyciel musi złożyć wniosek o rozpoczęcie egzekucji, a także pisemne oświadczenie o korzystaniu z prawa do wyboru komornika. To na wniosek wierzyciela komornik rozpocznie egzekucję wskazanych elementów majątku dłużnika. Komornik może też poszukać majątku, z którego można ściągnąć długi, ale to już za dodatkową opłatą.

Czy wierzyciel może wycofać sprawę od komornika? Jak najbardziej, takie prawo również mu przysługuje. Musi tylko cofnąć wniosek egzekucyjny albo złożyć wniosek o umorzenie postępowania.

Natomiast jeśli chodzi o obowiązki, to wierzyciel powinien wskazać mienie, z którego ma być prowadzona egzekucja – niewypełnienie tego obowiązku może być podstawą umorzenia postępowania. Wierzyciel ma też obowiązek informowania komornika o przyjętej zapłacie.

Jakie obowiązki i prawa ma dłużnik?

Podstawowym obowiązkiem dłużnika jest oczywiście spłata długu. A ten jeden konkretny obowiązek – spełnienie świadczenia – pociąga za sobą inne, które się z nim wiążą. Dłużnik jest więc zobowiązany, aby znosić egzekucję sądową, to jest współdziałać z komornikiem, udzielać mu żądanych wyjaśnień i nie utrudniać mu podejmowanych przez niego czynności. Do obowiązków dłużnika należy w związku z tym również stawianie się na wezwanie komornika, a także informowanie go o zmianie miejsca zamieszkania.

Jednak dłużnikowi przysługują również pewne prawa. Do tych najważniejszych należy prawo do informacji na temat własnego zadłużenia. Dłużnik musi mieć zapewniony dostęp do szczegółowych danych na ten temat. Trzeba mu umożliwić wgląd w dokumentację, uwzględniającą między innymi wysokość zobowiązania i wpłat, opłat windykacyjnych i kar umownych.

Dłużnik ma także prawo do prywatności, na mocy którego osoby przeprowadzające windykację nie mogą na przykład nachodzić go w domu czy zakładzie pracy. Prawo to obejmuje również zachowanie dobrego imienia i tajemnicy finansowej, co oznacza, że informacji o długach nie można nikomu przekazywać.

Dłużnik ma również prawo do decyzji, który dług spłaci w pierwszej kolejności. Wreszcie dłużnikowi przysługuje prawo do zaskarżenia czynności wierzyciela lub komornika w sytuacji, gdy te będą budzić jego wątpliwości.