Używamy go na co dzień, kupujemy, sprzedajemy, zarabiamy i oszczędzamy ale zazwyczaj nie zastanawiamy się czym są pieniądz. Sam papier banknotowy nie przedstawia praktycznie żadnej wartości, jednak jego siła nabywcza sprawia, że możemy dzięki niemu płacić za usługi i towary. Na straży jego przydatności, jako środka przechowywania wartości, stoi Bank Centralny. Czym jest i na czym polegają zadania Banku Centralnego?
Czym zajmuje się Bank Centralny?
Bank Centralny jest instytucją publiczną, założoną przez państwo. Jego rola sprowadza się do zarządzania krajową walutą, zapewnia utrzymanie stabilnego poziomu cen. Zabezpieczenie wartości pieniądza jest uzależnione od jego ilości i stóp procentowych. Bank Centralny sprawia nadzór nad tym, ile pieniędzy znajduje się w obiegu.
Odpowiada za politykę pieniężną danego państwa, utrzymuje nadzór nad bezpieczeństwem gospodarczym kraju. Stoi na czele rynku finansowego, jednak nie prowadzi żadnej komercyjnej działalności, nie kieruje zyskiem. Najczęściej prowadzi również rachunki budżetowe rządu.
Jest gwarantem dla banków komercyjnych, które mogą w awaryjnych sytuacjach zaciągnąć w nim pożyczki gotówkowe na zaspokojenie bieżącego zapotrzebowania na środki. Jest ich pożyczkodawcą tzw. ostatniej instancji. Zobowiązania mogą zostać zaciągnięte najczęściej na krótki termin, pod warunkiem że bank komercyjny przedłoży zabezpieczenia jak obligacje skarbowe czy korporacyjne
Czy istnieją państwa bez Banku Centralnego?
System bankowości centralnej obowiązuje prawie na całym świecie. W świecie finansów i polityki uznano bowiem, że wyłączność państwa na emisję pieniądza oraz kontrola stóp procentowych jest niezbędna. Są jednak na świecie kraje, których gospodarka obywa się bez działalności banku centralnego. To min. Panama, Korea Północna czy małe wyspiarskie państwa jak Mikronezja.
Jakie zadania ma NBP?
W Polsce rolę banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski, który od 1945r. odpowiada za funkcjonowanie naszego całego systemu bankowego. Jest to instytucja z siedzibą w Warszawie, obecnie funkcję prezesa pełni w nim profesor nauk ekonomicznych Adam Glapiński.
Najważniejszym zadaniami NBP jest utrzymanie wartości polskiego pieniądza i stabilnego poziomu cen. Bank ma monopol na emisję polskich znaków pieniężnych, wprowadza do obiegu i reguluje ilość pieniądza. Emituje banknoty oraz monety, w tym również monety kolekcjonerskie.
NBP wpływa na przepływ kredytów i pieniądza w gospodarce poprzez obsługę banków komercyjnych. Nie prowadzi działalności komercyjnej co oznacza, że osoby fizyczne nie mogą w nim otworzyć konta osobistego bądź zaciągnąć zobowiązania w postaci pożyczki hipotecznej.
Narodowy Bank Polski nadzoruje funkcjonowanie polskiego systemu finansowego, co ma fundamentalne znaczenia dla gospodarki. Prowadzi rachunki bieżące rządu oraz państwowych jednostek budżetowych i funduszy celowych w walucie polskiej i obcej.
