Czym są weksle? Jakie ich rodzaje możemy wyróżnić? I co powinien zawierać weksel, jeśli ma być uznany za prawomocny dokument?
Co to jest weksel?
Weksel jest rodzajem papieru wartościowego, który stanowi zabezpieczenie zawartej między stronami umowy. Jest on swojego rodzaju gwarancją spłaty zaciągniętego zobowiązania w terminie przez wystawcę dokumentu lub inną, wskazaną przez niego osobę. Weksli używa się więc, aby podwyższyć bezpieczeństwo profesjonalnych umów. Spełniają funkcję płatniczą, zabezpieczającą i obiegową. Najczęściej wystawia się weksle przy zaciąganiu kredytu, udzielaniu pożyczki, albo w przypadku zakupów, gdy nabywca nie ma obecnie wystarczającej kwoty, ale wie, że będzie miał ją wkrótce.
Wystawcę weksla nazywa się transantem. Często to on jest zobowiązany do zapłaty weksla, chociaż nie jest to ścisłą regułą. Natomiast to on odpowiada za przyjęcie weksla przez wierzyciela, chyba że w umowie znajdzie się klauzula zwalniająca go z tego obowiązku. Wierzyciel weksla to inaczej remitent. To na jego rzecz ma być dokonana zapłata.
Jakie są rodzaje weksli?
Weksle możemy podzielić według dwóch czynników. Ze względu na osobę dłużnika dzieli się je na własne i trasowane. Z wekslami własnymi (inna ich nazwa to sola) mamy do czynienia wtedy, gdy osobą, która będzie musiała spłacić zadłużenie, jest sam wystawca weksla. Natomiast weksle trasowane (zwane też ciągnionymi) to takie, w których wystawca wskazuje inną osobę, mającą uregulować jego dług na rzecz wskazanego kontrahenta.
Innym kryterium klasyfikacji weksli jest osoba wierzyciela. Weksel może być imienny i wtedy zawiera ścisłe określenie osoby remitenta, który może przyjąć zapłatę z tego tytułu. Ale wystawia się również weksle na okaziciela. Taki papier wartościowy upoważnia swojego posiadacza do otrzymania wynikającej z niego należności.
Co musi zawierać weksel?
Żeby weksel mógł być uznany za pełnoprawny dokument, musi zawierać elementy określone przez przepisy zawarte w ustawie o prawie wekslowym. Musi znaleźć się na nim nazwa „weksel”, data i miejsce jego wystawienia, bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy, nazwisko zobowiązanej do zapłacenia należności osoby, dokładne oznaczenie miejsca i terminu płatności, nazwisko osoby, na rzecz której ma ona zostać dokonana oraz podpis wystawcy.
Weksel może też (ale nie musi) zawierać inne elementy. Są to tak zwane klauzule wekslowe. Klauzule skuteczne to takie, których umieszczenie, zgodnie z prawem wekslowym, wywołuje odpowiednie skutki. Klauzule obojętne to takie, które nie wywołują skutków w świetle prawa wekslowego, lecz mają znaczenie z punktu widzenia prawa cywilnego.
Klauzule pozawekslowe mają oddziaływanie na stosunki pozawekslowe, na przykład pokrycia. Są jeszcze tak zwane klauzule zakazane. Ich wspólna cecha jest taka, że naruszają bezwarunkowy charakter weksli i w ten sposób je unieważniają.
W obrocie występują też weksle in blanco. Taki weksel ma jedynie podpis wystawcy, natomiast pozostałe rubryki nie są wypełnione. Najczęściej tego rodzaju weksel zabezpiecza takie zobowiązania pieniężne jak pożyczka, kredyt czy gwarancja bankowa.
