Co jakiś czas odnajdywane są dokumenty, które mają ogromne znaczenie dla historii, ale i wizerunku Polski. Tak jest też w przypadku tzw. Archiwum Eissa, o które nasz kraj starał się od lat. W końcu, po przeszło 70. latach odzyskaliśmy jeden z największych zbiorów dokumentów, w którym potwierdzone są polskie działania na rzecz ratowania Żydów. Co jeszcze trzeba wiedzieć o Archiwum Eissa?
- Kim był Chaim Eiss?
- Co znajduje się w Archiwum Eissa?
- Kto odzyskał Archiwum Eissa?
- Gdzie można obejrzeć Archiwum Eissa?
Kim był Chaim Eiss?
Chaim Eiss był polsko-żydowskim kupcem z Zurychu który urodził się w 1876 roku w Ustrzykach, czyli wtedy w Austro-Węgrach. W czasie II wojny światowej angażował się w ratowanie Żydów z Zagłady, produkując im fałszywe paszporty. Przemycał także dokumenty do Polski, był koordynatorem pomocy humanitarnej dla Żydów. Co ważne, jego słowa są potwierdzeniem tego, jak działała społeczność polska, by uratować ofiary Holocaustu.
Co znajduje się w Archiwum Eissa?
W Archiwum Eissa znajdują się dokumenty potwierdzające akcje ratunkowe Żydów, które odbywały się przy pomocy polskich dyplomatów. Brał w nich udział ambasador Aleksander Ładoś i inne osoby, które pomogły ratować ofiary Holocaustu. To właśnie z tego powodu odzyskanie tych dokumentów było tak ważne dla Polski. W Archiwum Eissa znajduje się też lista z kilkoma tysiącami nazwisk osób, które były w gettach i próbowały się z nich wydostać. Jest również imienna lista dzieci z warszawskich sierocińców.
Kto odzyskał Archiwum Eissa?
W starania o odzyskanie tych ważnych dokumentów włączyło się Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Muzeum Polin. Nie bez znaczenia była również rola Ministra Kultury. Negocjacje w sprawie odzyskania Archiwum Eissa trwały około roku i w końcu udało się przekonać rodzinę Eissa do przekazania tych ważnych dokumentów instytucjom, które zajmują się dokumentowaniem Holokaustu.
Gdzie można obejrzeć Archiwum Eissa?
Jeszcze przez kilka miesięcy dokumenty będą wystawiane w Bernie, gdzie będzie można aktualnie je obejrzeć. Następnie przekazane zostaną Polsce i trafią do Muzeum Auschwitz-Birkenau. Zanim jednak zostaną publicznie zaprezentowane, poddane będą pracom konserwacyjnym, a także będą wnikliwie analizowane przez historyków, archiwistów i innych specjalistów z tego zakresu.
